- Skrzyczne

Szczyrk – Skrzyczne – Malin. Skała – Salmopol – Szczyrk Gronie

(Beskid Śląski) 12.07.2009

Informacje ogólne

Długość trasy: 16,9km

Najwyższy punkt trasy: Skrzyczne 1257m n.p.m.

Najniższy punkt trasy: Szczyrk Centrum 515m n.p.m.

Przewyższenie bezwzględne: 742m

Podejścia

Łączna długość podejść: 5,8km

Łączna wysokość podejść: 902m

Średnie nachylenie: 15,5%

Schroniska

Schronisko PTTK Skrzyczne

Szczyty

Skrzyczne (1257m n.p.m.) – najwyższy szczyt w grupie górskiej Beskidu Śląskiego w Zewnętrznych Karpatach Zachodnich w Polsce. Jako najwyższy szczyt Beskidu Śląskiego Skrzyczne należy do Korony Gór Polski. Skrzyczne wznosi się w północno-wschodniej części Beskidu Śląskiego, w bocznym ramieniu pasma Baraniej Góry, odgałęziającym się od głównego pnia pasma w Malinowskiej Skale. Ramię to, które właściwie tworzy masyw Skrzycznego i Małego Skrzycznego, oddziela dolinę górnego toku Żylicy od Kotliny Żywieckiej. Według rozpowszechnionego podania, przytoczonego w XVIII w. w "Dziejopisie Żywieckim", nazwa góry (Skrzyczne lub Skrzecznia) ma pochodzić od skrzeczenia żab, które w wielkiej ilości zamieszkiwały staw, kiedyś istniejący podobno w kotle (rzekomo polodowcowym) między Skrzycznem a Małym Skrzycznem. Masyw Skrzycznego zbudowany jest z grubych warstw piaskowców godulskich. Ku dolinie Żylicy oraz ku Kotlinie Żywieckiej góra ta opada bardzo stromymi stokami. W krajobrazie Kotliny Żywieckiej prezentuje się tym potężniej, iż śmiało wystrzela ponad otaczające ją obniżenie jednym, blisko 800-metrowym zrębem. W kierunku północnym grzbiet Skrzycznego opada ku przełęczy Siodło kilkoma wysokimi progami, a jego zbocza pokrywają potężne

pokrywy rumowiskowe, porośnięte obecnie częściowo lasem – pozostałość wietrzenia mrozowego z okresu lodowcowego. Poczynając od końca lat 60. XX w. odkryto na stokach Skrzycznego kilkanaście niewielkich jaskiń typu szczelinowego i schronisk skalnych, rozwiniętych w budujących górę piaskowcach. Największa z nich, Jaskinia Pajęcza (długość korytarzy 61m), znajduje się na południowy zachód od hali Jaworzyna, na wysokości ok. 1075m n.p.m., a jej nazwa pochodzi od występującej tam bogatej fauny pajęczaków. Na szczycie Skrzycznego znajduje się schronisko PTTK z 1933 r. Można tam wjechać dwuodcinkowym wyciągiem krzesełkowym ze Szczyrku. Na zboczach góry znajdują się trasy narciarskie o różnym stopniu trudności (m. in. trasa FIS) i łącznej długości 14km. Przez Skrzyczne przechodzi też wiele szlaków turystycznych (np. na Baranią Górę) – pieszych i rowerowych. Ponadto szczyt Skrzycznego ze strony wschodniej (od Jeziora Żywieckiego) jest znakomitym startowiskiem dla miłośników paralotni.

Małe Skrzyczne (1211m n.p.m.) - płaskie, niewybitne wypiętrzenie grzbietu łączącego Skrzyczne z Malinowską Skałą w Paśmie Baraniej Góry w Beskidzie Śląskim, a zarazem trzeci co do wysokości nazwany szczyt tej grupy górskiej. Potężne północno-zachodnie ramię Małego Skrzycznego, na którym w górnej części rozciąga się Hala Skrzyczeńska, opada niżej ku dolinie Żylicy stokiem pokrytym licznymi polanami. W Szczyrku teren ten jest jednym z głównych ośrodków narciarstwa zjazdowego, zagospodarowanym przez Górniczy Ośrodek Narciarski (GON). Północne, strome stoki góry, opadające ku dolinie Czyrnej, w latach 90. XX w. zostały całkowicie ogołocone z lasów. Do czasu odbudowy szaty roślinnej tereny te stały się dzięki temu w zimie jednym z nielicznych miejsc w polskich Beskidach z występującym zagrożeniem lawinowym.

Kopa Skrzyczeńska (1189m n.p.m.) - bezleśny szczyt znajdujący się pomiędzy Malinowską Skała a Skrzycznym

Malinowska Skała (1152m n.p.m.) – zwornikowy szczyt w głównym grzbiecie pasma Baraniej Góry w Beskidzie Śląskim. Ku północnemu zachodowi biegnie od tej kulminacji grzbiet przez Malinów ku Przełęczy Salmopolskiej, ku południu – grzbiet ku Baraniej Górze. Na północ odchodzi od Malinowskiej Skały grzbiet ku Skrzycznemu, zaś ku wschodowi wybiega krótki grzbiecik Kościelca. Masyw Malinowskiej

Skały – jak i cały grzbiet, biegnący od niej przez Malinów i Przełęcz Salmopolską aż po Kotarz – zbudowany jest z tzw. zlepieńców z Malinowskiej Skały. Skała ta, tworząca nieciągły poziom składający się z szeregu izolowanych soczewek, spotykana jest tylko w Beskidzie Śląskim oraz Beskidzie Śląsko-Morawskim w najwyższej części górnych warstw godulskich. Są to drobno- i średnioziarniste zlepieńce kwarcowe, zawierające liczne okruchy łupków mikowych, granitów i ziarna skaleni. Składniki te można bez trudności wyróżnić w litej płycie, pokrywającej szczyt Malinowskiej Skały lub też dostrzec – jako produkt współczesnego wietrzenia – wśród żwiru pokrywającego ścieżkę. Ok. 60m na północ szczytu, tuż przy szlaku turystycznym, zlepieniec ten buduje sporą wychodnię skalną w kształcie rozczłonkowanej ambony długości 13m, szerokości 5m i wysokości ok. 5m. Na ścianach wychodni widać interesujące formy wietrzenia, m.in. dość głęboką niszę. Wychodnia na Malinowskiej Skale jest co najmniej od połowy XX w. jednym z najlepiej rozpoznawalnych symboli Beskidu Śląskiego. Jej fotografie znajdują się praktycznie we wszystkich publikacjach krajoznawczych opisujących te góry, jest też przedstawiana na niezliczonych wzorach kart pocztowych. Od 1977 r. wychodnia ta jest objęta ochroną jako pomnik przyrody nieożywionej. W stokach góry znajduje się m. in. Jaskinia Malinka o długości korytarzy 16m, odkryta w 1970 r. Na północno-zachodnich stokach Malinowskiej Skały, w dużej niszy osuwiskowej, znajduje się – stanowiący dużą rzadkość w Beskidach – naturalny, całoroczny stawek.

Malinów (1117m n.p.m.) - płaskie, rozległe wzniesienie w paśmie Baraniej Góry w Beskidzie Śląskim, w grzbiecie biegnącym od Malinowskiej Skały ku Przełęczy Salmopolskiej. Grzbietowa część Malinowa zbudowana jest z występujących tylko w tej części Beskidu

Śląskiego tzw. zlepieńców z Malinowskiej Skały. Na stokach liczne wychodnie skalne w formie m.in. baszt i ambon, dochodzących do 9m wysokości i 120m długości. W zboczach góry znajduje się kilka jaskiń, w tym na południowym stoku góry, tuż pod grzbietem od strony Wisły Malinki, znana Jaskinia Malinowska, chroniona jako pomnik przyrody (lecz udostępniona do zwiedzania), a także największa jaskinia polskiego fliszu karpackiego (Jaskinia Miecharska o długość korytarzy 1801m). Szczyt Malinowa jeszcze na początku lat 90. XX w. w całości porośnięty był lasami świerkowymi. Dziś pokryty jest wielkimi wyrębami, z których można podziwiać interesujące panoramy.

Przełęcz Salmopolska (934m n.p.m.), w paśmie Baraniej Góry zwanym także Wiślańskim, w Beskidzie Śląskim. Jest obok przełęczy Kubalonka istotną przełęczą komunikacyjną w tym paśmie - przebiega przez nią droga z Wisły do Szczyrku. Zwyczajowa nazwa Biały Krzyż pochodzi od białego, drewnianego krzyża, znajdującego się tuż nad drogą na samej przełęczy. Zasadniczo odnosi się do do miejsca w otoczeniu krzyża, jednak często jest odnoszona (niewłaściwie) do samej przełęczy. Nazwa Salmopol dotyczy również osady, położonej poniżej przełęczy po stronie doliny Żylicy, tworzącej niegdyś osobną miejscowość, a obecnie należącą do Szczyrku. Salmopol mieli założyć ewangelicy ze Śląska Cieszyńskiego, uchodzący w te rejony przed prześladowaniami religijnymi. W 1771 r. przez Przełęcz Salmopolską wycofywali się na Śląsk Cieszyński konfederaci barscy z litewskiej dywizji Szyca, ścigani po przegranej bitwie w Szczyrku przez

przeważające siły rosyjskie. Tuż obok krzyża w 1932 r. zbudowane zostało niemieckie schronisko, nazywane "Gospodą Antoniego" lub po prostu "Białym Krzyżem". Schronisko spłonęło 15 lutego 1945 r. w czasie potyczki polskich partyzantów, wycofujących się z Brennej, ze stacjonującym w nim oddziałem SS. Po II wojnie przez wiele lat w domu Jana Cieślara, położonym pod samą przełęczą, mieściła się popularna stacja turystyczna PTTK, dziś już nie istniejąca. Obecnie znajduje się tu zajazd "Biały Krzyż", drewniany bar, parking oraz przystanek autobusowy. W 1965-68 wybudowano przez przełęcz atrakcyjną krajoznawczo szosę, łączącą bezpośrednio Szczyrk z Wisłą. Szosa wspina się ze Szczyrku przez Salmopol w górę sześcioma zakosami, przechodzi przez przełęcz na stronę doliny Brennicy, po czym przekracza odgałęziający się tu grzbiet pasma Równicy i trawersując zachodnie stoki Malinowa śmiało opada do doliny Malinki. Drogę tę, długości 13km, wybudowaną kosztem 30mln ówczesnych złotych, oddano do użytku 22 lipca 1968 r. Przełęcz Salmopolska stała się w ten sposób najwyższą dostępną komunikacyjnie przełęczą w Beskidzie Śląskim, zaś po Przełęczy Lipnickiej (Krowiarki) u stóp Babiej Góry - drugą w całych polskich Beskidach. W pobliżu przełęczy znajduje się Jaskinia Salmopolska, której korytarze osiągają długość ponad 100metrów. Ze względu na zawaliskowy charakter korytarzy nie jest jednak oficjalnie udostępniona do zwiedzania (jako pomnik przyrody nieożywionej podlega ochronie prawnej).

Pełna galeria znajduje się pod poniższym linkiem:
http://www.przemyslawjakubiak.pl.tl/Galeria/kat-14.htm